Τι είναι τα τελομερή ;
Τα τελομερή είναι περιοχή του DNA στο τέλος των χρωμοσωμάτων, που σκοπό έχει να προστατεύσει τη χρήσιμη γενετική πληροφορία από τη φθορά.
Έχουν παρομοιαστεί σαν το προστατευτικό άκρο στα κορδόνια των παπουτσιών που δεν τους επιτρέπει να ξεφτίσουν με τη χρήση. Τα τελομερή, κατά τη διάρκεια της διαίρεσης του κυττάρου, κονταίνουν. Πιο κοντά τελομερή συνεπάγονται μικρότερο υπόλοιπο χρόνο ζωής για το κύτταρο. Αν λοιπόν δεν υπάρχει σε επάρκεια το ένζυμο της τελομεράσης που συμπληρώνει και πάλι το μήκος του τελομερούς, η απώλεια του μήκους δεν αποκαθίσταται και σε περιόδους έντονου τοξικού στρες, σε κυτταρικό επίπεδο παρατηρείται επιτάχυνση της γήρανσης .
Τι επίδραση έχει το μήκος των τελομερών στην υγεία και την ευεξία μας ;
Το 2009 οι Blackburn, Greider και Szosak τιμήθηκαν με το Nobel Ιατρικής για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με τη βιολογία των τελομερών και τους μηχανισμούς γήρανσης στον ανθρώπινο οργανισμό. Σύμφωνα με αυτές, η κύρια αιτία γήρανσης του οργανισμού είναι η συρρίκνωση του μήκους των τελομερών .
Η φθορά και η συσσώρευση των βλαβών σε κυτταρικό επίπεδο επιταχύνει την γήρανση αλλά δεν αποτελεί την γενεσιουργό αιτία της.
Στα άτομα που βρίσκονται για μεγάλη χρονική περίοδο υπό την επίδραση τοξικού στρες, η δράση της τελομεράσης είναι μειωμένη με αποτέλεσμα τα τελομερή των ατόμων αυτών, να έχουν μικρότερη δυνατότητα αντίστασης στη φθορά . Επομένως, παρεμβάσεις που οδηγούν σε μείωση του ρυθμού ελάττωσης του μήκους των τελομερών, οδηγούν σε ελάττωση της ταχύτητας γήρανσης του οργανισμού και αντίσταση στις ασθένειες που επέρχονται με τη γήρανση όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, πολλές μορφές καρκίνου, καρδιοαγγειακά νοσήματα, χρόνια αυτοάνοσα νοσήματα, η νόσος Αλτσχάϊμερ κλπ.
Η ανάλυση του μήκους των τελομερών αποτελεί δείκτη προσδιορισμού της βιολογικής μας, σε σχέση με τη χρονολογική μας ηλικία. Μπορεί δύο άτομα να έχουν την ίδια χρονολογική ηλικία αλλά το ένα να γερνάει με πιο ταχύ ρυθμό και βιολογικά να είναι πιο γερασμένο, επομένως πιο πιθανό να προσβληθεί από κάποιο νόσημα .
Τι μπορώ να κάνω για να ελαττώσω την ταχύτητα μείωσης του μήκους των τελομερών μου;
Ελαχιστοποιώντας τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την ταχύτερη συρρίκνωση των τελομερών, μπορούμε να επέμβουμε και έτσι να επιβραδύνουμε τη γήρανση του οργανισμού μας.
Αλλαγές του τρόπου ζωής μας που έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν στην κατεύθυνση αυτή είναι :
- Απόκτηση ιδανικού βάρους και ιδανικής σύστασης σώματος (ιδανικά ποσοστά λίπους για την γυναίκα< 22% και για τον άντρα< 16%)
- Ελάττωση του κοιλιακού και κυρίως του σπλαχνικού λίπους
- Ελάττωση του οξειδωτικού στρες
- Άσκηση ( αερόβια και αντιστάσεων ) για 1 ώρα την ημέρα
- Τουλάχιστον 8 ώρες ύπνου την ημέρα
- Διαχείριση άγχους
- Διακοπή καπνίσματος
- Διόρθωση πιθανών διατροφικών ανεπαρκειών και έλλειψης βιταμινών, ιχνοστοιχείων κ.λ.π.
- H.R.T (Ορμονική υποκατάσταση με βιομιμητικές ορμόνες όταν κριθεί απαραίτητο)
- Διατροφή
Όταν η διατροφή μας περιλαμβάνει τροφές που προκαλούν φλεγμονή και αυξάνουν το οξειδωτικό στρες επιταχύνεται η ελάττωση του μήκους των τελομερών. Έτσι, τροφές που περιλαμβάνουν κορεσμένα λιπαρά, επεξεργασμένους υδατάνθρακες , επεξεργασμένες τροφές, αναψυκτικά, τεχνητά γλυκαντικά, πρέπει να αποφεύγονται. Η διατροφή μας θα πρέπει να περιλαμβάνει μεγάλες ποσότητες και ποικιλία αντιοξειδωτικών τροφών που ελαττώνουν το τοξικό στρες και καθυστερούν τη συρρίκνωση των τελομερών.
Ο περιορισμός των θερμίδων σε συνδυασμό με την άσκηση καθώς και η νηστεία για 14-16 ώρες το βράδυ για τουλάχιστον 2 ημέρες /εβδομάδα μπορεί να δράσουν προστατευτικά στο πολύτιμο μήκος των τελομερών μας.
- Έλεγχος και διόρθωση των διατροφικών μας ανεπαρκειών και κυρίως της πολύτιμης βιταμίνης D αλλά και άλλων απαραίτητων βιταμινών, ενζύμων, ιχνοστοιχείων και αμινοξέων που επιδρούν στη διαδικασία της παραγωγής ενέργειας
- Έλεγχος της αντίστασης στην ινσουλίνη
Πότε πρέπει να επαναλάβω την εξέταση;
H εξέταση καλό είναι να επαναληφθεί μετά από ένα χρόνο αφού έχουν γίνει οι προτεινόμενες αλλαγές και παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής και η διόρθωση των ελλείψεων με ειδική διατροφή και συμπληρώματα διατροφής όπου κριθεί απαραίτητο, για να διαπιστωθεί η βελτίωση στο ρυθμό γήρανσης του οργανισμού μας.
